DASK ve ZDS ile ilgili bazı önemli konular

Genç’in, “Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) ve Zorunlu Deprem Sigortası İle İlgili Bazı Önemli Konular” başlıklı makalesi şöyle:
Özellikle 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremlerinden sonra DASK ve Zorunlu Deprem Sigortası ile ilgili çok sayıda değerlendirme yapıldı. Ben de burada bazı hususları aydınlatmaya çalışacağım.
1. Bu konudaki mevzuat esas itibarıyla 6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu, Doğal Afet Sigortaları Kurumu Çalışma Esasları Yönetmeliği, Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimatı ve Zorunlu Deprem Sigortası Genel Şartları’ndan oluşmaktadır.
2. Afet Sigortaları Kanunu’nun 13’üncü maddesinin birinci fıkrasına göre zorunlu deprem sigortasının “tarife ve talimatları ile azami teminat tutarı her yıl Bakan tarafından belirlenir” aynı maddenin üçüncü fıkrasına göre ise zorunlu deprem sigortasının “uygulama usul ve esasları ile sigorta genel şartları Müsteşarlık tarafından belirlenir”. 47 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 19’uncu maddesi ile burada geçen “Bakan” a yapılan atıflar “Kurul”a (SEDDK Kurul), yapılmış sayılmaktadır. Müsteşarlığa yapılan atıflar ise, mülga Sigortacılık Genel Müdürlüğü’nün görevleri çerçevesinde “Kurum”a (SEDDK) geçmiş bulunmaktadır.
3. Bu çerçevede, Yönetmelikler, Tarifeler ve Genel Şartlar 2020 Haziran ayından önce Hazine Müsteşarlığı ve bağlı olduğu Bakan’ın (2018’den sonra Hazine ve Maliye Bakanı) yetkisinde idi. 2020 Haziran ayından itibaren SEDDK’nın yetkisine geçti.
4. Çok tartışma konusu olan metrekare maliyet bedelleri, zeyilname vb. konular ağırlıklı olarak Tarife veya Genel Şartların konusudur. Bu konularda düzenleme yapma yetkisi de SEDDK’dadır.
5. DASK kendi başına düzenleme yapmaya yetkili bir kurum değildir. Kanuna ve diğer düzenlemelere uymak zorundadır. O halde ‘Düzenlemede şu eksik var bu eksik var DASK neden çözmüyor?’ ifadesi gerçeği yansıtmıyor.
6. Yapılan bir diğer hata da DASK ile Türk Reasürans’ı aynîleştirmektir. Türk Reasürans, DASK’ın ‘Teknik İşleticisi’dir. Belli bir ücret karşılığında DASK’ın teknik işlerini yürütmektedir. Türk Reasürans da düzenleme yapmaya yetkili bir kurum değildir.
7. Tarife veya Genel Şartlarda metrekare maliyet bedellerinde ya da zeyilname konusunda bir düzenleme yapılmış olsaydı elbette DASK da Türk Reasürans da uymak zorunda idiler. Nitekim, SEDDK 28.12.2023’te, 1.1.2024’ten itibaren betonarme yapılar için metrekare maliyet bedellerini 6000 TL’ye çıkardı ve ÜFE’ye endeksledi. Geleceğe yönelik olarak da zeyilnameyi kaldırdı. SEDDK bu düzenlemeyi örneğin 2022’de yapsa idi, DASK da doğal olarak 6 Şubat 2023 depremlerine o hükümleri uygulayacaktı.
8.   2000 yılında faaliyete başlamış olan DASK, 23 yıllık tarihindeki ilk büyük deprem sınavında, yüz binlerce dosyayı (600 bin civarında) süratle değerlendirip sonuçlandırmış ve ödemeleri hızla yapmıştır. Elbette bu icraatta İşletici Şirket olan Türk Reasürans’ın payı büyüktür. Türk Reasürans; DASK, AFAD, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve sigorta sektörünün aktörleri ile koordineli olarak bu başarıyı yakalamıştır.