İnsani krizlerin ve afetlerin risklerini ölçmek ve sıralayabilmek amacıyla oluşturulan risk yönetimi endeksine göre Türkiye, Küresel Risk Endeksi’nde 191 ülke arasında 45’inci sırada yer alarak 5,0 endeks puanı ile “yüksek risk” grubundaki ülkeler arasında bulunuyor.
Afet yönetiminde gelişmiş ülkelerin modern kriz yönetimi basamaklarını kullandığını belirten GOOINN analistleri raporda; Risk ve Zarar Azaltma, Hazırlık, Müdahale ve İyileştirme gibi dört adımdan oluşan ve tekrar eden kriz yönetimi süreçlerini de derinlemesine inceledi.
Doğal afetlerde kullanılan teknolojilerin can ve mal kaybını önlemedeki öneminin oldukça yüksek olduğunu belirten GOOINN analistleri, bu teknolojilerin kullanımının, afet öncesinde, afet sırasında ve afet sonrasında insanların korunması, güvenliği ve hayatta kalması için kritik bir rol oynadığını belirttiler. İletişim teknolojileri, acil durumlar sırasında insanların birbirleriyle ve yetkililerle bağlantıda kalmasını sağlayarak, kurtarma ekiplerine hızlı ve doğru bilgi sağlamayı kolaylaştırıyor. Ayrıca, yapay zekâ, IoT, GPS ve uydu teknolojileri gibi diğer teknolojiler, afet bölgelerinin tespit edilmesi ve izlenmesi gibi kritik görevleri gerçekleştirmede yardımcı oluyor.
2023 Afet Teknolojileri Raporu’na göre bu teknolojilerin en önemlileri şu şekilde sıralanıyor:
İklim Modelleri
İklim modelleri, atmosferik koşulların gelecekteki durumunu tahmin etmek için kullanılıyor. Bu modeller, hava koşullarının yanı sıra deniz seviyeleri ve okyanus akıntıları gibi diğer çevresel faktörleri de dikkate alıyor.
Uyarı Sistemleri
Tsunami, deprem, sel gibi afetlerde uyarı sistemleri kullanılıyor. Bu sistemler, insanları zamanında uyararak can kaybını azaltıyor. Tsunami uyarı sistemleri, deprem uyarı sistemleri, sel uyarı sistemleri gibi farklı çeşitleri mevcut. Ayrıca bu sistemlerde yapay zeka teknolojisi ön plana çıkıyor.
Uydu ve Havadan Görüntüleme
Uydu ve havadan görüntüleme teknolojisi, afet bölgelerindeki hasarın boyutunu ve yaygınlığını belirlemenin yanı sıra, afetten etkilenen bölgelerdeki insanların hareketlerini izlemek için kullanılıyor.
Drone Teknolojisi
Drone'lar, afetten etkilenen bölgelerde hasarın tespit edilmesi ve acil durum malzemelerinin teslim edilmesi için kullanılıyor. Drone'lar, insanların erişemediği bölgelerde çalışabiliyor ve kısa sürede büyük bir alanı tarama imkanı sunuyor.
Mobil Uygulamalar
Afetlerde insanların güvenliğini sağlamak için mobil uygulamalar da etkin kullanılıyor. Bu uygulamalar, acil durum bilgileri, afet sırasında yapılması gerekenler, yerinizi bildirme ve yakınınızdaki afet barınakları gibi bilgileri içeriyor.
Su Arıtma Teknolojileri
Afetlerde su kaynaklarının kirlenmesi sık görülen bir sorundur. Su arıtma teknolojileri, su kaynaklarının kirliliğini azaltmak ve insanların güvenli içme suyu elde etmesini sağlamak için kullanılıyor.
Bu riskleri teknoloji ile azaltmak mümkün mü?
Hepimizin bildiği gibi afetler, doğal sebeplerle meydana gelen ve insanların yaşamlarını, sağlıklarını, varlıklarını ve çevreyi olumsuz etkileyen olaylardır. Deprem, sel, kasırga/tayfun/fırtına, volkanik patlama, çığ ve yangın en riskli doğal afetler olarak gösterilirken, bölgeden bölgeye bu doğal afetler risk anlamında daha çok öne çıkıyor. Bu nedenle her bölgedeki afet risklerinin gerekli teknolojileriyle beraber ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini belirten GOOINN analistleri, önceliklere göre aksiyon planlamaları yapılması gerektiğini vurguluyor.
GOOINN, Afet Teknolojileri Raporu’nda ayrıca, Türkiye özelinde bu alandaki birçok girişim ve STK’yı da incelendi.
Öne Çıkan Girişimler ve STK’lar
Afet önleme ve azaltma konusunda çalışan dünya ve Türkiye’de birçok girişimin listelendiği raporda, Türkiye’den örnekler şöyle;
Kozalak Yangın, orman yangınlarında erken tespit ve uyarı sağlayan, hava kalitesini ölçen, zehirli, yanıcı, ve patlayıcı gaz tespiti yapan IoT tabanlı bir örgü ağ sistemi çözümüdür.
Blueit, binalarda harcanan su tüketimini, gerçek zamanlı olarak takip edip optimize eden bir donanım ve yazılıma bağlı su yönetim sistemi ile hizmet vermektedir.
Afet Müdahale Haritası, afet zamanlarında etkili destek ve kurtarma çalışmaları için yerel yetkililer, STK’lar, şirketler ve gönüllüler gibi çeşitli aktörler arasında iletişim ve koordinasyonu sağlamak, yardım ve eylemde verimliliği artırmak ve tekrarları en aza indirmek için tüm aktörleri gerçek zamanlı olarak takip edebilen Turkish Philanthropy Funds (TPF) ve İhtiyaç Haritası’nın bir araya gelerek oluşturduğu dijital bir platformdur.
Afet Bilgi, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri ile mücadelede önemli bilgilerin doğrulanarak hem afetzedelere hem de yardımcı olmak isteyenlere ulaştırılması için kurulan bir internet sitesidir.
Deprem.io, kar amacı gütmeden 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası gönüllü yazılımcılar tarafından oluşturulan imece platformudur.
Net Zero, emisyon azaltım projeleri ve stratejileri geliştirerek kurumların sıfır emisyon hedeflerini gerçekleştirmelerinde yol gösteren bir şirkettir. İklim çözümleri ile iklim hareketinin etkisini artırmayı hedefleyen Net Zero, kurumlara karbonsuzlaşma yol haritası sunmaktadır.
Back to Nature Biyoteknoloji sektördeki lider şirketlerin, yeşil teknolojileri kullanarak doğaya zararsız ürünler üretmesini ve yeşil teknolojinin sürdürülebilirliği üzerine teknolojik çözümleri ile hizmet vermektedir.
SPATIUM, otonom araçlar ve yapay zeka alanında endüstriyel çözümler sunmaktadır.
Afet tanımı, kayıt altına alınmış büyük afetler, dünya ve Türkiye'den afet ile ilgili önemli bulgular, afet bilinci, afet teknolojileri ve afet ile ilgili duygu durum analizi gibi konu başlıklarının detaylıca ele alındığı 2023 Afet Teknolojileri Raporu’nun 136 sayfalık tamamını buradan okuyabilirsiniz.
